ออกกำลังกายด้วยชิไน

ออกกำลังกายด้วยชิไน ชิไนมีต้นแบบมาจากดาบคาตานะของญี่ปุ่นเป็นอาวุธประจำตัวของนักรบญี่ปุ่นที่รู้จักกันทั่วโลกอย่างซามูไร จากดาบคาตานะที่เป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของประเทศญี่ปุ่น ด้วยความสวยงาม กลายมาเป็นดาบไม้ไผ่ จึงทำให้หลายคนอยากฝึกฝนวิชาของดาบคาตานะ ต้องมาเริ่มต้นจากดาบชิไนก่อนเสมอ จนกลายมาเป็นการแข่งขันกีฬาเคนโด ที่ใช้ไหวพริบในช่วงไม่กี่วินาทีในการรู้แพ้รู้ชนะ ถึงแม้เมื่อก่อนวิชาดาบที่ใช้ใน การสังหารศัตรู จะกลายมาเป็นกีฬาแล้ว แต่จิตวิญญาณของซามูไรยังมีอยู่ในตัวของชิไน ผ่านการฝึกฝนเคนโด้

เมื่อเคนโด้เป็นกีฬาอย่างหนึ่งการหมั่นฝึกฝนจึงเป็นเรื่องปกติ แม้ว่าเราจะไม่ได้ฝึกมันเพื่อไปแข่งขันกับใคร แต่มันก็ช่วยให้ร่างกายของเราแข็งแรงขึ้นได้ อันที่จริงตัวดาบชิไนเพียงลำพังไม่สามารถช่วยให้ร่างกายของเรามีน้ำหนักที่ลดลงได้ เมื่อเทียบกับการออกกำลังกายด้วยการวิ่ง ซึ่งสิ่งที่ชิไนจะให้เราได้จริงๆ นั้นคือ สมาธิ ไหวพริบ และความแข็งแรงของร่างกายช่วงบนโดยเฉพาะแขนของเรา

เพื่อใช้ชิไนในการออกกำลังนั้นเราจะต้องเริ่มจากท่ายืนที่ถูกต้องก่อน ขั้นแรกให้เรายืนตรงเท้าทั้งสองข้างเสมอกันเท่าหัวไหล่ จากนั้นให้ย้ายเท้าขวาของเราไปข้างหน้าหนึ่งช่วงเท้า ส่วนเท้าซ้ายให้เปิดส้นเท้าขึ้น ขั้นที่สองคือท่าจับดาบ เวลาจับให้ใช้มือซ้ายเป็นแขนที่ออกแรงถือชิไน โดยให้จับที่ปลายสุดของด้ามให้เต็มมือ ส่วนมือขวาให้กำบนสุดของด้ามจับซึ่งเราจะชนกับวงแหวนหรือ ซึบะ (Tsuba) พอดี ให้เราถือชิไนโดยวางมือซ้ายในระดับของพุง มือขวาคอยพยุงให้ชิไนชี้ตรงไปด้านหน้า ให้ปลายของชิไนชี้ไปในตำแหน่งคอของอีกฝ่าย ถ้ามีคนเดียวก็ให้จินตนาการว่าเรามีคนอยู่ตรงหน้าเรา

เมื่อได้ท่าแล้วต่อไปจะเป็นการเดินของเคนโด้ ส่วนใหญ่เราจะใช้เท้าขวาในการนำไปก่อน และค่อยยกเท้าซ้ายตาม เช่นเราจะเดินไปข้างหน้า ให้ย้ายเท้าขวาไปก่อนไม่ต้องยกเท้าสูงมาก ไปข้างหน้าประมาณหนึ่งช่วงเท้า เมื่อมั่นคงแล้วให้ย้ายเท้าซ้ายตามและอยู่ในท่าเตรียมพร้อม แต่ถ้าเป็นทิศทางที่เท้าซ้ายอยู่ใกล้กว่าก็ให้ทำสลับกัน เช่นจะไปทางซ้าย ให้ย้ายเท้าซ้ายของเราไปทางซ้ายประมาณช่วงตัว จากนั้นก็ยกเท้าขวา และไม่ว่าเราจะไปทิศทางไหนให้เรายังคงถือชิไนไปด้านหน้าตลอดเวลา

สำหรับการออกกำลังกายด้วยชิไนนั้น แค่เราอยู่ในท่าเตรียมพร้อมก็เป็นการฝึกสมาธิ และความอดทดของกล้ามเนื้อแขนอย่างหนึ่งแล้ว เนื่องจากดาบชิไนนั้นมีน้ำหนักอยู่พอสมควรยืนถือในท่านั้นนานๆ ทำให้เมื่อยได้แล้ว แม้แต่การเคลื่อนที่ไปมาขณะถือชิไนก็เป็นการฝึกสติ และควบคุมร่างกายของตัวเองให้อยู่ในท่าที่ถูกต้องโดยไม่เสียศูนย์ไปก่อน แต่ใครที่อยากออกแรงมากขึ้นเราจะไปท่าต่อไป คือ การฟัน

ท่าที่ถูกต้องในการฟันชิไน คือ การยกชิไนเหนือหัว โดยให้ทั้งสองมืออยู่บนหัวของเรา และตั้งชิไนให้ขนานกับพื้นเป็นมุม 45 องศา จากนั้นให้เราจินตนาการว่ามีคนอยู่ข้างหน้า ให้เราฟาดชิไนโดยให้ปลายดาบโดนหัวที่เราจินตนาการไว้พอดี จากนั้นพูดดังๆ ว่า เม็ง (Men) แปลว่าโดนที่หน้ากาก ให้เรามั่นใจว่าแขนขวาของเรากำลังยืดสุดอยู่ แต่ชิไนต้องไม่ขนานกับพื้น ให้ทำมุมเฉียงขึ้นเพื่อไม่เป็นการบิดข้อมือมากเกินไป และกลับมาอยู่ท่าเตรียมพร้อมทำแบบเดิมอีกครั้ง

ใครที่เริ่มชินแล้วสามารถเพิ่มระดับความยากเข้าไป เช่น ฟันเร็วขึ้นโดยที่ท่ายังคงเหมือนเดิม ซึ่งขณะที่เรากำลังฟาดชิไนลงนั้นให้ใช้แรงจากมือซ้ายฟาดลงมาให้แรงที่สุด จากนั้นก็ใช้มือขวาในการหยุดดาบในตำแหน่งของหัวอีกฝ่ายพอดี อีกท่าหนึ่ง คือ การเดินหน้าฟัน เริ่มจากยกเท้าขวาของเราไปด้านหน้าหนึ่งช่วงเท้าในเวลาเดียวกันก็ให้ยกดาบขึ้นเหนือหัวอยู่ในท่าพร้อมฟาด จากนั้นให้ย้ายเท้าซ้ายไปด้านหน้าเพื่อยืนในท่าเตรียมพร้อม ในเวลาเดียวกันนั้นให้เราฟาดชิไนในท่าปกติ ถ้าใครที่มีพื้นที่พอก็ให้เดินไปฟันไปเรื่อย ๆ ได้เลย แต่สำหรับคนที่มีพื้นที่จำกัดให้ทำการถอยไปฟันไป ลักษณะเดียวกันแต่ทำกลับกัน

โดยให้เราย้ายเท้าซ้ายไปด้านหลัง ในเวลาเดียวกันให้ตั้งดาบขึ้นเตรียมฟาด ตามด้วยย้ายเท้าขวาในท่ายื่นเตรียมพร้อม และฟาดชิไนลงมาพร้อม ๆ กันเป็นอันเสร็จสิ้น หากใครเบื่อที่ต้องเล็งที่ตัวของคนที่เราสมมุติแล้ว ให้ลองจินตนาการว่ามีคนกำลังตั้งท่าแบบเดียวกับเราอยู่ตรงหน้า จากนั้นให้ใช้ข้อมือขวาเป็นเป้าหมายในการโจมตีของเราแทนได้ และให้พูดว่า โทเคะ (Toke) แปลว่า โดนมือ ในการทำตามครั้งแรกอาจจะติดขัดไปบ้าง แต่พอทำบ่อยขึ้น การเดินหน้าฟันและถอยหลังฟันอย่างรวดเร็วมันจะทำให้เราสนุกและได้ออกแรงในเวลาเดียวกันได้อย่างดี

แม้ชิไนจะไม่ได้เป็นอุปกรณ์ที่สร้างมาเพื่อออกกำลังกายโดยตรง แต่มันช่วยฝึกฝนสมาธิในการควบคุมร่างกายของเราให้ดีขึ้น และยังได้กำลังแขนมาเพิ่มด้วย ซึ่งเราสามารถออกกำลังกายแบบอื่นรวมด้วย เช่น การวิ่ง หรือยกเวท อย่างไรก็ดี ในบทความเป็นเพียงส่วนหนึ่งของการออกกำลังกายโดยใช้แค่ชิไนเท่านั้นและทำเพียงคนเดียวเท่านั้น แต่ชิไนนั้นยังสามารถใช้เล่นแบบสองคนได้ โดยให้คนหนึ่งเป็นฝ่ายบุกทำการโจมตีใส่อีกฝ่าย ในขณะอีกฝ่ายต้องใช้ดาบเพื่อป้องกันการโจมตี อย่างการฝึกตีที่หัวก็ให้จับชิไนด้วยมือทั้งสองข้าง การป้องกันการโจมตีที่ฝ่ามือให้ชี้ชิไนไปทางขวา ซึ่งการออกกำลังกายกันสองคนจะทำให้การออกกำลังกายมีประสิทธิภาพมากขึ้น จะทำให้เราออกแรงได้ดีกว่าการฟาดลมไปเรื่อย ๆ และการแบ่งปันประสบการณ์ระหว่างกันจะทำให้เราเรียนรู้เพิ่มขึ้น ใครที่สนใจอยากเล่นแบบจริงจังลองไปฝึกสถานที่ที่เปิดสอนเคนโด้ดู