โรคพิษสุนัขบ้า หากสุนัขที่กัดไม่มีเชื้อไวรัสพิษสุนัขบ้าก็จะไม่เกิดโรคพิษสุนัขบ้า แม้ว่าบาดแผลจะไม่ได้รับการรักษา ตามสถิตินักวิชาการบางคนพบว่า ไม่ได้ใช้มาตรการป้องกันใดๆ ซึ่งเป็นผลให้มีเพียง 15 ถึง 30 เปอร์เซ็นต์ของผู้ป่วยที่ป่วย แหล่งที่มาหลักของการติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าคือ สุนัขป่วย สุนัขที่ดูเหมือนมีสุขภาพดี บางตัวสามารถนำไวรัสเข้าไปในน้ำลายได้

โดยมีอัตราการแพร่ไวรัสสูงถึง 22.4 เปอร์เซ็นต์ เพราะยังสามารถแพร่โรคพิษสุนัขบ้าได้อีกด้วย นอกจากนี้ ในปัจจุบันยังไม่มีวิธีการตรวจสอบว่า สุนัขเป็นพาหะนำไวรัสหรือไม่ ดังนั้น เมื่อถูกสัตว์เลี้ยงกัดหรือข่วนเช่น สุนัขหรือแมว ควรทำความสะอาดแผลทันที ควรผูกสายรัดที่ปลายบริเวณที่ถูกกัด เพื่อบีบเลือดออกจากบาดแผล

เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดที่มีไวรัส ควรล้างแผลให้สะอาดด้วยน้ำสบู่ น้ำเกลือ หรือน้ำปริมาณมากเกินครึ่งชั่วโมง แล้วล้างออกด้วยไอโอดีนและแอลกอฮอล์ สำหรับบาดแผลและบาดแผลลึก ควรใช้หลอดฉีดยาขนาดใหญ่ โดยไม่ต้องใช้เข็ม เพื่อล้างส่วนลึกซ้ำๆ และทั่วถึง

ในขณะเดียวกัน ควรกักกันสุนัขและแมวไว้ 14 วัน เพื่อระบุว่า เป็นโรคพิษสุนัขบ้า หากจำเป็นสามารถส่งไปยังสถานีป้องกันโรคระบาด เพื่อตรวจสอบได้ หลังจากรักษาบาดแผลแล้ว ให้ฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าภายในเวลา 24 ชั่วโมง หากไม่สามารถติดตามสุนัขหรือแมวได้ ควรฉีดวัคซีนให้ครบกำหนด

นอกจากนี้ หากเด็กสัมผัสใกล้ชิดกับโรคพิษสุนัขบ้า แม้ว่าจะไม่มีการกัด หรือขีดข่วนอย่างเห็นได้ชัด ก็ควรฉีดวัคซีนป้องกัน”โรคพิษสุนัขบ้า”ด้วย พยาธิวิทยาของโรคพิษสุนัขบ้า หลังจากที่ไวรัสพิษสุนัขบ้าเข้าสู่ร่างกายมนุษย์ ขั้นแรกจะติดเชื้อในเซลล์กล้ามเนื้อ ผ่านระยะฟักตัวในเซลล์กล้ามเนื้อ จากนั้นเข้าสู่เซลล์ประสาทผ่านทางตัวรับอะเซทิลโคลีน ระหว่างเซลล์กล้ามเนื้อกับเซลล์ประสาท

จากนั้นจึงเข้าสู่กระดูกสันหลัง สายใยตามทางเดินเดียวกัน แล้วเข้าสู่สมองไม่กระจายเลือด ไวรัสแพร่ระบาดที่ฮิปโปแคมปัสสมอง ก้านสมอง หรือแม้กระทั่งระบบประสาทส่วนกลางทั้งหมดในสมอง เพราะอาจเกิดการแพร่กระจายในปริมาณมาก และไปถึงต่อมน้ำลาย กระจกตา เยื่อบุจมูก ปอด ผิวหนัง และส่วนอื่นๆ ของเส้นประสาท

ความเสียหายหลักของไวรัสพิษสุนัขบ้าต่อโฮสต์ มาจากเมทริกซ์ชั้นใน ซึ่งเป็นเม็ดอีโอซิโนฟิล ที่เกิดขึ้นจากการรวมตัวของเปลือกโปรตีนที่ถูกทิ้งในเซลล์ เมทริกซ์ภายในมีการกระจายอย่างกว้างขวาง ในเซลล์ประสาทส่วนกลางของผู้ป่วย ซึ่งเป็นการตรวจทางห้องปฏิบัติการของโรคด้วย

ตัวบ่งชี้ของรอยโรคที่ไม่เฉพาะเจาะจง โรคไข้สมองอักเสบเฉียบพลันกระจาย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ปมประสาทรากหลังและส่วนไขสันหลัง สมองส่วนฮิปโปแคมปัส ไขกระดูก ปอน สมองน้อย ซึ่งเทียบเท่ากับบริเวณที่ถูกกัด มักไม่มีรอยโรค ในเยื่อหุ้มสมอง เนื้อเยื่อสมองมีความแออัด บวมน้ำ และเลือดออกเล็กน้อย

ภายใต้กล้องจุลทรรศน์ จะเห็นการเสื่อมสภาพที่ไม่เฉพาะเจาะจงและการอักเสบ ได้แก่ การเคลื่อนของเซลล์ประสาท การสลายตัวของไฮยาลินและโครมาติน การแทรกซึมของเซลล์โมโนนิวเคลียร์รอบหลอดเลือด มีการเสื่อมสภาพของเซลล์ประสาทที่ไม่เฉพาะเจาะจง และการแทรกซึมของเซลล์อักเสบ ในเนื้อเยื่อสมองภายใต้กล้องจุลทรรศน์ รอยโรคที่มีลักษณะเฉพาะคือ เซลล์ประสาทเซลล์เนื้อเยื่อ

เซลล์ประสาทหมายถึง ในเนื้อเยื่อสมองของผู้ป่วยที่มีความสำคัญในการวินิจฉัย มีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3 ถึง 10 นาโนเมตร มีขอบเรียบ มีจุดเล็กๆ 1 ถึง 2 จุดคล้ายนิวเคลียส ซึ่งพบมากในเซลล์ประสาทของฮิบโปแคมปัส และสมอง นอกจากนี้ ยังสามารถอยู่ในชั้นรูปกรวยของเปลือกสมอง เซลล์ประสาทไขสันหลัง ปมประสาทฮอร์นหลัง และชั้นเซลล์ประสาทจอประสาทตา ปมประสาทซิมพาเทติก และที่อื่นๆ

ภายใต้กล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน จะเห็นได้ว่า ร่างกายมีอนุภาคแบคทีเรีย ต่อมน้ำลายมีเนื้อสัมผัสบวมและอ่อนนุ่ม เซลล์แบบเป็นต่อมเสื่อมอย่างเห็นได้ชัด เนื่องจากมีการแทรกซึมของเซลล์โมโนนิวเคลียร์รอบๆ เนื้อเยื่อของต่อมตับอ่อน และเยื่อบุผิว เยื่อบุกระเพาะอาหารเซลล์ขม่อม เซลล์ไขกระดูกต่อมหมวกไต เซลล์เยื่อบุผิวท่อไตทั้งหมด เพราะสามารถแสดงความเสื่อมเฉียบพลัน

อาการของโรคพิษสุนัขบ้า สามารถแบ่งออกเป็นระยะฟักตัว อาการสั้นที่สุดคือ 3 วัน และเฉลี่ยประมาณ 20 ถึง 90 วัน ผู้ติดเชื้อไม่มีอาการในระยะฟักตัว ผู้ติดเชื้อเริ่มมีอาการป่วยไข้ทั่วไป มีไข้ต่ำ ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อ่อนเพลีย เกิดอาการกระสับกระส่าย หงุดหงิดง่าย นอนไม่หลับ ไวต่อเสียง แสง ลมและสิ่งเร้าอื่นๆ มีอาการเจ็บคอ กระชับ อาการต่างๆ ได้แก่ คัน ปวดและชา โดยบริเวณที่ปกคลุมด้วยเส้น ช่วงเวลาปัจจุบันเป็นเวลา 2 ถึง 4 วัน

บทความอื่นที่น่าสนใจ   ➠  เครื่องประดับ แบรนด์ Van Cleef & Arpels